Splot ramienny (barkowy) – budowa, uszkodzenia i rehabilitacja
Splot ramienny składa się z wielu przeplatających się nerwów. Jego uszkodzenie może więc mieć bardzo różną skalę i charakterystykę. Zawsze jednak kluczowa jest szybka konsultacja ze specjalistą oraz wdrożenie rehabilitacji. Jakie objawy powinny nas niepokoić?
Splot ramienny – anatomia
Splot ramienny (nazywany też barkowym) to miejsce układu nerwowego, w którym wszystkie nerwy odpowiedzialne za czucie w kończynie górnej, a także niektóre unerwiające część barku, łączą się w złożony z trzech pęczków splot. Biegnie on przez dół pachowy i trójkąt łopatkowo-obojczykowy. Później nerwy rozdzielają się na pnie (górny, środkowy i dolny), a dalej na korzenie C5-C8 i Th1 i tak docierają do rdzenia kręgowego.
Anatomia splotu barkowego może się odrobinę różnić, zarówno u poszczególnych osób, jak i między prawym a lewym ramieniem tego samego człowieka.
Rodzaje uszkodzeń splotu ramiennego
Przez lata badań stworzono kilka różnych klasyfikacji uszkodzeń splotu barkowego. Można je podzielić według typów, określających lokalizację urazu:
- typ górny (Erba–Duchenne’a) – czyli uszkodzenie korzeni C5 lub C6, co powoduje problemy z ruchem w stawie ramiennym oraz zginaczami przedramienia,
- typ środkowy – to uraz korzenia C7, przypominający porażenie nerwu pośrodkowego,
- typ dolny (Klumpkego–Dejerine’a) – oznacza uszkodzenie korzeni nerwowych C8 i Th1, co można rozpoznać po zaburzeniu pracy mięśni prostujących i zginających przedramię,
- typ mieszany – jak sama nazwa wskazuje, to sytuacja, w której uszkodzone są różne korzenie, przez co jest najczęściej spotykanym rodzajem urazu.
Inny podział, klasyfikacja Sunderlanda (pokrywająca się częściowo ze starszą koncepcją Seddona), definiuje stopień uszkodzenia:
- I stopień – u Seddona: neuropraksja (neuropraxix) – oznacza, że wystąpił ucisk, ale nie przerwał on ciągłości nerwu, przez co przewodnictwo jest osłabione,
- II stopień – u Seddona: aksonotmeza (axonotmesis) – to sytuacja, w której sam nerw nie jest naruszony, ale przerwane są aksony, przez co funkcje nerwu całkowicie zanikają,
- III stopień – uszkodzone jest endoneurium, czyli jeden z wewnętrznych elementów nerwu,
- IV stopień – uszkodzeniu nie uległo jedynie epineurium, czyli zewnętrzna warstwa nerwu,
- V stopień – u Seddona: neurotmeza (neurotmesis) – czyli uraz, podczas którego ciągłość nerwu została przerwana.
W większości przypadków uszkodzone nerwy splotu ramiennego mają szansę się odbudować, ale wymaga to czasu. W przypadku urazu V stopnia proces leczenia trzeba wesprzeć operacją.
Uszkodzony splot ramienny – przyczyny
Urazy splotu barkowego mogą wynikać z uszkodzenia mechanicznego lub z przewlekłej choroby. Uszkodzenia splotu ramiennego najczęściej mają właśnie przyczyny mechaniczne. Są to przede wszystkim wypadki komunikacyjne (szczególnie narażeni są motocykliści, ale dotyczy to także kierowców, pieszych i rowerzystów) oraz dystocja barkowa (podczas porodu, przy próbie wyjęcia dziecka za główkę lub ramię, kiedy zablokowało się w kanale rodnym).
Splot ramienny – objawy uszkodzenia
Objawy urazu nerwów będą się różnić w zależności od miejsca i stopnia uszkodzenia. Częściowo zostało to już omówione przy opisie typów porażeń.
Mniejsze uszkodzenia zdradzać może:
- zmniejszenie czucia,
- pogorszenie chwytu,
- odrętwienie, mrowienie,
- ból barku.
Niezależnie od nasilenia objawów bardzo istotne jest możliwie szybkie rozpoczęcie leczenia i rehabilitacji, które zatrzyma pogłębianie się zmian. Przekładają się one bowiem na całe ciało – zaburzają m.in. wzorce ruchu i zmieniają postawę.
Uszkodzony splot ramienny – leczenie i rehabilitacja
Leczenie splotu barkowego opiera się na fizjoterapii i jest to proces powolny – pacjent musi więc uzbroić się w cierpliwość i wytrwałość. Wsparcie naturalnej regeneracji jest jednak bardzo ważne, bo zapobiega trwałemu osłabieniu mięśni i atrofii.
Zabiegi zawsze dobierane są indywidualnie dla każdego pacjenta, z uwzględnieniem jego stanu, potrzeb, ale też – co bardzo ważne – przeciwwskazań. W przypadku uszkodzeń splotu ramiennego specjaliści najczęściej sięgają po:
- laseroterapię wysokoenergetyczną,
- elektroterapię, pobudzającą mięśnie do pracy, a nerwy do regeneracji,
- magnetoterapię,
- hydroterapię (np. masaż wirowy),
- diatermię krótkofalową, która za pomocą ciepła redukuje ból, rozluźnia i wspiera regenerację,
- kinesiotaping, utrwalający efekty innych terapii,
- kinezyterapię (terapię ruchem, czyli odpowiednio dobrane ćwiczenia czynne i bierne),
- terapie manualne.
Jeśli chodzi o laseroterapię, to szczególnie polecamy lasery wysokoenergetyczne iLUX. Posiadają one opracowane protokoły zabiegowe wraz z pełnymi instrukcjami do przeprowadzenia skutecznego zabiegu w trybie biostymulacyjnym.
Uwaga: W procesie leczenia unika się rozciągania mięśni.
Pomiędzy zabiegami pacjent powinien stosować temblak, ogrzewać chore tkanki, masować się i wykonywać ćwiczenia zgodnie z zaleceniami.
Jeżeli nastąpiło przerwanie ciągłości nerwu (uraz V stopnia), konieczna jest operacja, po której także następuje długa rehabilitacja.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/splot-ramienny-barkowy-budowa-uszkodzenia-i-rehabilitacja/
